Günümüzün Popüler Mesleği – İSG Uzmanlığı

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle yeni bir istihdam sahası açıldı. İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı! Birçok üniversite mezununa iş kapısı açan bu yeni sektör, önümüzdeki on yılın en gözde mesleği olma yolunda. Biz de bu nedenle bu mesleği seçmek isteyenlere rehber niteliğinde bir yazı hazırladık.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın tamamına yakın bir bölümünün yürürlüğe girmesiyle 600 bin iş yerinin iş güvenliği uzmanı bulundurması zorunluluğu geldi. Yasanın Temmuz 2014’te tam olarak yürürlüğe girmesiyle birlikte 1 milyon 450 bin işletmenin uzman bulundurma zorunluluğu olacak. Çalışma Bakanlığı iş güvenliği uzmanı talebini karşılamak amacıyla 2013 yılı içinde üç ayrı sınav düzenledi. Mühendislik, mimarlık, teknik öğretmenler ve fen-edebiyat fakültelerinin fizik veya kimya bölümü mezunları, 180 saat uygulamalı, 40 saat teorik staj eğitiminin ardından iş güvenliği uzmanı olabilmek için Milli Eğitim’in sınavlarına katılabiliyor. Yaklaşık 100 bin kişinin katıldığı bu sınavlarda başarılı olanlar, iş güvenliği uzmanı olarak çalışabilecekleri gibi işletmelerde ortak sağlık ve güvenlik biriminde sözleşmeli hizmet de sunabiliyorlar.

Kimler Uzman Olabiliyor?

İSG uzmanı olabilmek için; mühendis, mimar, teknik öğretmen, üniversitelerin fen veya fen-edebiyat fakültelerinin fizik, biyoloji ve kimya bölümleri mezunları ile üniversitelerin meslek yüksekokullarının iş sağlığı ve güvenliği programından mezun olanlardan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yetkilendirilmiş iş güvenliği belgesine sahip olmak gerekiyor. Ayrıca yeni yapılan düzenleme ile iç mimarlar, bölge şehir plancıları, şehir plancıları, peyzaj mimarları ve biyologlar da İSG uzmanı olabilecekler.

Uzmanlık Eğitimi ve Sınavlar

Bakanlıkça belirlenecek eğitim programları teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Eğitim süreleri, teorik kısmı 180 saatten, uygulama kısmı 40 saatten ve toplamda 220 saatten az olamıyor. Teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir. Uygulamalı eğitimler, İSG uzmanı bulunan bir işyerinde yapılır.

Ayrıca uzmanlar belgelerini aldıktan sonra beş yıllık aralıklarla yine eğitim kurumları tarafından düzenlenecek yenileme eğitimine katılmak durumundalar. Bu eğitim süreleri otuz saatten az olamıyor. Eğitim kurumu tarafından hazırlanacak eğitim katılım belgelerinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na gönderilmesi gerekiyor. Eğitime katılan adayların başarılı olabilmesi için Bakanlığın düzenlediği sınavlarda 100 üzerinden en az 70 puan almaları şart.

İSG Uzmanın Sorumlulukları Nelerdir?

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle iş yerlerinde görev yapan İSG uzmanlarının çeşitli görev, yetki ve sorumlulukları bulunuyor. Bunlar; rehberlik, risk değerlendirmesi, çalışma ortamı gözetimi, eğitim bilgilendirme ve kayıt, ilgili birimlerle işbirliği şeklinde sıralanabilir.

Rehberlik;

– İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.

– İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.

– İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak.

– İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.

Risk değerlendirmesi;

– İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.

Çalışma ortamı gözetimi;

– Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek.

– İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak.

Yetkileri Nelerdir?

İşverene yazılı olarak bildirilen iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirlerden hayati tehlike arz edenlerin, İSG uzmanı tarafından belirlenecek makul bir süre içinde işveren tarafından yerine getirilmemesi hâlinde, bu hususu işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne bildirmek. İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak.

Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek. Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.

Uzmanların Görev Süreleri Ne Kadar?

İSG uzmanları yasa gereği görevlerini yerine getirebilmek için;

10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 60 dakika görev yapması gerektiği söylenmektedir. Diğer işyerleri için az tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına ayda en az 6 dakika, tehlikeli sınıfta yer alanlarda çalışan başına ayda en az 8 dakika, çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 12 dakika görevlendirilmeleri gerekir.

Tam Gün Uzman bulundurması Gereken İş yerleri?

Az tehlikeli sınıfta yer alan 2000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 2000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir İSG uzmanı görevlendiriliyor. Çalışan sayısının 2000’in tam katlarından fazla olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen kriterlere uygun yeteri kadar İSG uzmanı ek olarak çalıştırılıyor.

Tehlikeli sınıfta yer alan 1500 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde her 1500 çalışan için tam gün çalışacak en az bir İSG uzmanı gerekiyor. Çok tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı olan işyerlerinde ise her 1000 çalışan için tam gün çalışacak en az bir İSG uzmanı bulundurma zorunluluğu bulunuyor. İş yerleri az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıflara ayrıldığı gibi buralarda görevlendirilecek uzmanların da sınıfları farklı olmak durumunda. İSG uzmanlığı A, B ve C sınıfı olarak kategorilere ayrılıyor. A sınıfı iş sağlığı ve güvenliği belgesine sahip uzmanlar çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, B sınıfı iş sağlığı ve güvenliği belgesine sahip uzmanlar tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, C sınıfı iş sağlığı ve güvenliği belgesine sahip uzmanlar az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışabiliyor. Ancak, 27 Kasım 2013 tarihine kadar C Sınıfı İSG uzmanları B sınıfı uzmanların görev yaptığı işyerlerinde, B sınıfı İSG uzmanları da A sınıfı İSG uzmanlarının görev yaptığı işyerlerinde çalışabilirler

Kim Ne Kadar Kazanıyor?

Şu an C sınıfı bir iş güvenliği uzmanı 2 bin ila 2 bin 500 TL arasında istihdam ediliyor. C sınıfı iş güvenliği uzmanı sayısının hızlı bir şekilde artması, C sınıfı iş güvenliği uzmanlarının ücret seviyesini daha da düşürecektir. Ancak B sınıfı iş güvenliği uzmanlarının sayısının az olması nedeniyle 5 bin ila 8.500 TL arasında ücretler talep ettiği görülüyor. A sınıfı iş güvenliği uzmanlarının ise çok tehlikeli işyerlerinde çok yüksek ücretlerle istihdam edildiği biliniyor. İş güvenliği uzmanı olmak isteyenlerin sayısında son dönemde çok ciddi artış görülüyor. Bu talep özellikle C sınıfında ücretlerin azalacağını düşündürüyor. Ancak A sınıfı iş güvenliği uzmanlarının bir süre daha ayrıcalıklı konumlarını sürdürecekleri söylenebilir.