İş Sağlığı ve Güvenliğinde Bir Marka

Her yıl çok sayıda çalışan, iş kazalarında hayatını kaybediyor veya sakat kalıyor. Bu kötü sonuçların önüne geçmek, ölüm ve sakatlanmaları en aza indirmek hatta tamamen yok etmek ise iş sağlığı ve güvenliği uygulama ve kriterlerini tam anlamıyla yerine getirmekten geçiyor. Bu amaçla kurulan ve en köklü kurumlardan biri olan Çankaya İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Ankara Merkez ve 7 şubesiyle, 47 ilde faaliyetlerini sürdürüyor.

Türkiye’deki ilk ve en kapsamlı iş sağlığı ve güvenliği şirketlerinden biri olan Çankaya Şirketler Grubu, beş ayrı bakanlıktan aldığı yetki belgeleriyle iş yerlerinin yasal yükümlülüklerini yerine getiren tek firma olma özelliğini koruyor.

Bugün sektörün lider firmalarından biri olan Çankaya Sağlık, kurulduğu 2000 yılından bu yana teknolojik ve bilimsel gelişmeleri yakından takip edererek, kendisini her geçen gün yeniliyor. Her yeni işinde daha başarılı çalışmalara imza atarak sektöründe artık bir marka olan Çankaya Şirketler Grubu, tüm çalışanlarıyla gelecekte büyük hedefleri gerçekleştirme yolunda emin adımlarla ilerlemektedir.

Bu hedefleri bizlerle paylaşan şirketin kurucusu ve Genel Müdürü Yaşar Taşdemir, gelecekte bir Çankaya Sağlık Meslek Lisesi açmayı planladıklarının müjdesini veriyor. Çankaya Sağlık’ın bugün işbirliği yaptığı firmalara OSGB olarak kırktan fazla ilde, İSG olarak tüm Türkiye’de, çevre ölçüm ve analiz laboratuvarı olarak 28 ülkede hizmet verdiğini belirten Taşdemir, dergimizin sorularını yanıtladı.

Çankaya Sağlık nasıl doğdu, bahsedebilir misiniz?

1994 yılına kadar gıda iş kolunda çalışan bütün işçiler portör muayenelerini yaptırmak için Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi’ne gitmek zorundaydı. Bu muayeneyi yapan tek yetkili kurumun kapasitesinin 50 kişi olması ciddi anlamda iş günü ve iş gücü kayıplarına neden oluyordu. 1994 yılından itibaren portör muayenesinin özel laboratuvarlarda yapılmasının önü açıldı.

Buna paralel olarak Çankaya İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi’nin başlangıcı da bu döneme rastlar. Böyle bir başlangıçtan sonra Çankaya İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi alt yapısını gün geçtikçe güçlendirerek bugünlere geldi. Bu süre zarfında teknolojik ve bilimsel gelişmeleri de yakından takip ederek kendisini yenileyen bir Çankaya Şirketler Grubu doğmuştur. Böylece Çankaya Şirketler Grubu Türkiye genelinde hizmet veren bir marka haline geldi.

Çankaya Şirketler Grubu’nu tanıyabilir miyiz? Faaliyet alanları hakkında bilgi verir misiniz?

Çankaya Şirketler Grubu’nu ve yaptığı işleri ayrı ayrı anlatmaya çalışacağım;

Çankaya İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından verilen A, B ve C sınıfı iş güvenliği uzmanı sertifikasına sahip iş güvenliği uzmanlarıyla iş yerlerinde mevzuatlara uygun olarak gerekli çalışmaları yaparak tehlikelerin tanımlaması, risklerin değerlendirilmesi ve tehlikelerin ortadan kaldırılması için gerekli çalışmalar yapar.

İşyerinde yapılacak periyodik, teknik kontrollerin ve endüstriyel hijyen ölçümlerinin yapılmasını sağlayarak, oluşabilecek iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesi amacıyla gerekli tedbirlerin alınmasını sağlar.

Risk değerlendirme sonuçlarına göre ani ve yakın tehlikeleri veya kaza potansiyelini tanımlar. Bu kaza potansiyellerine ilişkin risklerin önlenebileceği acil durum eylem planını hazırlayarak gerekli tatbikatları yapar ve gerekli önlemleri alırlar.

Umumi Hıfzıssıhha Kanunu gereği ve 2005/9 sayılı genelgeye istinaden yapılması gereken portör muayenelerini, ilgili yönetmelikler doğrultusunda çalışanların periyodik sağlık taramalarını Sağlık Bakanlığı tarafından verilen radyoloji, mikrobiyoloji, biyokimya ruhsatları ve Atom Enerjisi Kurumu tarafından verilen radyoloji lisans belgesi doğrultusunda Türkiye genelinde yapmaktayız.

İş sağlığı ve güvenliği açısından yapılacak olan tüm hizmetler, işgücü ve günü kaybolmasına neden olmadan, işletmenin uygun gördüğü yer ve zamanda ve işyeri ortamında verilmektedir.

Çankaya Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının işletme ve işyerleri için öngörmüş olduğu tüm yasal yükümlülüklerini, iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve diğer sağlık personelleri tarafından işveren adına gerek mahallinde oluşturulacak konuşlandırma gerekse de görevlendirme esası ile gerçekleştirmekteyiz.

Çankaya Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuarı olarak firmalarda emisyon, imisyon, çevresel gürültü ve titreşim; endüstriyel hijyen ölçümleri yaparak, kişisel maruziyet bakımından öncelikle çalışanların, çevre ve toplum sağlığının korunması açısından gerekli olan koruyucu önlemler alınmasında yol gösterici olmaktayız.

Çankaya İlk Yardım Eğitim Merkezi olarak fertlerin ve toplumun temel sağlık bilgisinin arttırılması, ilk yardım bilgi ve becerisinin toplumun her bireyine öğretilmesi için Sağlık Bakanlığı’ndan almış olduğumuz yetki doğrultusunda Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı ilk yardım eğitimleri düzenlemekte ve sertifikalandırmaktayız.

Çankaya Mesleki Eğitim Merkezi olarak MEB tarafından yetkilendirilmiş mesleki eğitim merkezimizle mesleki eğitimleri verme ve sertifikalandırma konusunda yetkili eğitim kurumuyuz. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlara 40 saatlik mesleki eğitimler vermekteyiz.

Şirketlerimiz, bilimsel ve teknolojik açıdan kendisini hızlı ve sürekli olarak geliştirmektedir. Bağımsızlık, tarafsızlık, gizlilik anlayışıyla hareket ederek, uygun metot, cihaz ve uzman personeli ile hatasız, profesyonel çalışmayı, zamanında hizmet sunmayı amaç edinmiştir.

Kaç İSG uzmanı istihdam ediyorsunuz?

İSG uzmanı çalıştırmamız zaman zaman proje bazlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte halen A,B,C sınıfı olarak Ankara merkezde 70’den fazla kadrolu uzmanımız bulunuyor. Buna 7 şubemizi de eklersek yaklaşık yüzden fazla İSG uzmanı ile çalışıyoruz. 1 Ocak 2014’de tehlikeli ve çok tehlikeli grupta bulunan işyerlerinin de uzman ve hekim bulundurma zorunluluğunun başlamasıyla birlikte, uzman ve hekim kadromuza her gün yenileri eklenmektedir. İSG uzmanlarıyla birlikte yaklaşık 35 iş yeri hekimi ve yirmiye yakın yardımcı sağlık personelini kadromuzda istihdam ediyoruz.

OSGB çalışmalarınızdan bahseder misiniz? Hangi illerde ne tür çalışmalar yapılıyor?

Çankaya Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi; 29 Aralık 2012 tarihli ve 28512 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan aldığı 25.03.2010 tarih ve 47 sayılı OSGB yetki belgesi ile faaliyet göstermektedir.

Ankara merkez olmak üzere İstanbul, Antalya, Niğde, Samsun, Manisa ve Bursa’da şubelerimiz bulunmaktadır. Çankaya OSGB olarak 7 şubemizle 40’dan fazla ilde uzman, doktor ve yardımcı sağlık personeli ile hizmet vermekteyiz.

Çankaya Şirketler Grubu OSGB hizmetinin yanında başka hizmetler de sunuyor, diğer faaliyetlerinizden bahseder misiniz?

İş sağlığı ve güvenliği eğitimi, iş başı eğitimleri, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 5’inci maddesi gereği tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışacakların mesleki yeterlilik eğitimlerini ve patlamadan korunma eğitimlerini vermekteyiz. Diğer eğitimlerde olduğu gibi patlamadan korunma eğitiminde de iddialıyız.

Çankaya İYEM Ankara İkincisi

Son yıllarda yapılan düzenlemelerle, ilkyardım üzerinde önemle durulan bir konu olmuştur. Bu doğrultuda şekillendirilen ilgili mevzuatlar kurum ve kuruluşları sertifikalı ilkyardımcı istihdamı konusunda yönlendirmektedir.

Mevzuatlara göre, iş yerlerinde her yirmi kişide bir kişi ilkyardımcı olmalıdır. Bu oran, tehlikeli ve çok tehlikeli işler kapsamında yer alan iş yerleri için her on kişide birdir. Yine mevzuatlara göre, ilkyardım eğitimi, sadece, Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı bir ilkyardım eğitim merkezinden alınmak koşuluyla kabul edilmektedir. İYEM’ler bulunduğu il dışındaki illerde hizmet veremedikleri için Ankara ile birlikte bir Çankaya Şirketler Grubu markası olarak İstanbul’da İş’te Sağlık İlk Yardım Eğitim Merkezi’miz içinde yetki belgemizi almış bulunmaktayız. Bu doğrultuda Çankaya İlk Yardım Eğitim Merkezi olarak Sağlık Bakanlığı onaylı ilk yardım eğitimleri düzenlemekteyiz. Düzenlenen ilk yardım eğitimleri sonucunda yine Sağlık Bakanlığı onaylı sertifikalar kursiyerlere verilmektedir. Bu eğitimlerde oldukça başarılıyız. 2012 yılında Çankaya İlk Yardım Eğitim Merkezi Ankara ikincisi olmuştur ve başarı oranı %99’dur. (2013 henüz açıklanmadı.) Amacımız toplumun temel sağlık bilgisini arttırmak, ilk yardım bilgi ve becerisini toplumun her bireyine öğretilmesini sağlamaktır.

12.11.2010 tarih 27757 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve yayımı tarihinde yürürlüğe giren Çevre Görevlisi ve Çevre Danışmanlık Firmaları Hakkında Yönetmelik’in 7’nci maddesine göre ek- 1 ve ek 2’de de yer alan tesislere çevre danışmanlık hizmetleri ve eğitimleri vermekteyiz. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan almış olduğumuz yetkiler ve Türk-Ak’dan aldığımız akreditasyon belgeleri doğrultusunda çevresel ölçümler ve endüstriyel hijyen ölçümleri yapmaktayız. Endüstriyel hijyen ölçümlerinde yasal zorunluluk olmamasına rağmen Türkiye’de 2008 yılında akredite olan tek firmayız. İş yerlerinde makine ve tezgahlar da yapılan ölçümler sonucunda gürültü seviye eğrileri veya ızgara metodu ile gürültü haritaları çıkarılmakta, böylelikle işletme içinde tedbir alınması gereken, yoğun olarak gürültüye maruz kalınan noktaların görülmesi kolaylaşmaktadır. Bu konuda alanında çok yetkin ve yetenekli çevre mühendislerimizle verdiğimiz hizmette iddialıyız.

Gezici işçi sağlığı tarama araçları konusunda bilgi verir misiniz?

Bünyemizde hizmet veren 7 adet gezici işçi sağlığı tarama aracı bulunuyor. Tüm Türkiye’yi kapsayacak şekilde yaz kış demeden işçi sağlığı taramaları yapmaktayız. Gezici işçi sağlığı tarama araçlarıyla akciğer grafileri, kan ve idrar tetkikleri, işitme testi (odyometri), solunum fonksiyon testi (sft) yapılıyor. Bu tetkiklerin hepsi araç içerisinde oluşturulmuş özel bölmelerde yapılmaktadır. Yani tüm araçlarımız birer “Yürüyen Klinik” gibi çalışmaktadırlar. Gezici işçi sağlığı tarama araçlarında doktor, hemşire, laboratuvar teknikeri /teknisyeni şoför ve teknisyenden oluşan Çankaya Sağlık personeli çalışmaktadır.

Gezici araçlarla ekonomik, nitelikli, kaliteli, hızlı ve güvenilir iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işçinin ve işverenin bulunduğu yere götürülerek yapılması işveren ve işçi açısından büyük avantaj sağlıyor. İşverenlerin yasal yükümlülüğü kapsamında olan işe giriş ve periyodik muayenelerin iş yerlerinde yapılarak iş günü ve iş gücü kayıplarının önüne geçiliyor. İşçi sağlığı alanında koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerinin verilmesi, meslek hastalıkları tanısı için gereken tetkiklerin prosedürlere tam olarak uygun yapılmasıyla erken tanının konulması sağlanıyor.

İş sağlığı ve güvenliği uzmanı alırken kriterleriniz nelerdir?

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun yayımı tarihinden sonraki ilk altı ay boyunca uzman bulma ve uzmanları yetiştirme konusunda çok çaba gösterdik. Uzman bulma konusunda tüm OSGB’lerde olduğu gibi ciddi sıkıntı yaşadık. Ancak 18 Mayıs 2013 tarihinde yapılan iş güvenliği uzmanlığı sınavından sonra C sınıfı uzman sıkıntısı kalmadı. Son yapılan sınavlarla A ve B grubu uzman sayısının artmasıyla birlikte tecrübeli uzmanlarla çalışmaya gayret ediyoruz. Bazen proje bazlı olarak uzmanlarla çalışıyoruz. Bunun yanında yeni mezun C sınıfı uzmanlarını da işe alıp yetiştiriyoruz. Bu güne kadar en az 100’ün üzerinde tecrübesiz uzman yetiştirdik ve onlarca uzman adayına çalıştığımız projelerde staj yaptırdık.

İSG uzmanlarına verilen eğitimleri yeterli buluyor musunuz?

Şu an piyasada tecrübeli C sınıfı uzmanları olduğu gibi tecrübesiz A sınıfı uzmanları da bulunuyor. Bugün iş sağlığı ve güvenliği konusunda Türkiye’nin alması gereken çok yol var. Burada takdir edersiniz ki OSGB’lere büyük görev düşüyor. İSG uzmanlarına verilen eğitimlerin yanı sıra bir OSGB sahibi olarak bence 80 metrekarede OSGB kurulmasını da yeterli bulmuyorum. OSGB kurmak bu kadar kolay olmamalı ve verilen eğitimleri de yeterli bulmuyorum. Zira bu konuda eğitim kurumlarını tenzih ederim ama 180 saatlik eğitim almış ve sınavda başarılı olmuş C grubu uzman, OSGB’de çalışmaya başladığı zaman alanına çok hakim olmayabiliyor. Hatta son sınavlarda C grubu uzmanı olup da B ve A grubu olan İSG uzmanlarının çoğu hayatında hiç İSG uzmanı olarak çalışmamış. 1.1.2013’den sonra yapılan risk değerlendirmeleri örneğinde olduğu gibi, bazı işverenler bizi arayıp müfettişin risk değerlendirmelerini kabul etmediğini ve risk değerlendirmesini yapan kişiye de ulaşamadıklarını söylüyorlar. Tabi burada işverenlerin de bilinçli olması gerekiyor. Bunun için İSG uzmanlarının eğitim kurumlarından eğitim alıp Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın açtığı sınavda barajı geçmesiyle hemen uzman olunmamalı. İSG uzmanlarının bir stajerlik döneminden geçmesi gerekir. Genel olarak değerlendirildiğinde adayların pratik tarafları eksik kalıyor. Adayların İSG uzmanlığı belgesini alınca tecrübeli uzmanlarla en az altı ay çalışmaları gerektiği kanaatindeyim.

İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında karşılaştığınız en büyük problemler neler? Bu problemlerin çözümü nasıl olmalı?

Uygulamalarda İSG uzmanlarımız zaman zaman sıkıntı yaşıyorlar. İş güvenliği uzmanlarımız, iş güvenliği bilincinin artırılması ve iş güvenliği kültürünün yerleşeksiklerin giderilmesi yönünden elimizden geleni yapmaktayız.

Ancak zaman zaman çalışmalarımızın engellendiği durumlarla karşılaşıyoruz. Hatta firmalardaki eksikliklerin giderilmesini, giderilmediği taktirde işi durduracağımızı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayet edeceğimizi söylediğimiz zaman uzmanlığını yaptığımız iş yerleri ile sıkıntı yaşıyoruz. Bu nedenle uzmanlarımızın yaptığı çalışmalar sırasında iş güvenliği kurallarını yerine getirmeyen bir kaç firmayla yollarımızı ayırdık.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın çıkması Türkiye için bir dönüm noktası oldu, Türkiye’nin iş kazaları konusunda Avrupa’daki durumu göz önüne alındığında yasayı nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye’de gerçekleşen iş kazası oranı Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığı zaman daha fazladır. Bunun başlıca sebepleri arasında çalışanların iş yerinde gerçekleşebilecek kazalara karşı bilinçlendirilmemesi, çalışanlara gerekli eğitimlerin verilmemesi ve önlemlerin alınmaması gösterilebilir. İş kazalarında; çalışanlar için eğitimlerin yanı sıra gerekli müdahaleyi sağlayabilecek yeterli sağlık personellerini (ilk yardımcı gibi) bulundurmak, iş güvenliği kurallarına uymak ve gerekli ekipmanları sağlamak oluşabilecek kazalarda meydana gelebilecek zararların en aza indirilmesini sağlayacaktır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, gerekli bilinçlendirme ve işverenlerin üzerlerine düşen görevleri aksatmadan yerine getirmesinde yol gösterici olmuştur. Bu kanun çoğu işveren tarafından mali kayıp olarak gözükmektedir. Öncelikli olarak yapılması gereken bu bilincin değişip insan emeğine ve insan yaşamına olan saygının artmasını sağlamaktır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın bir bölümü ertelendi. Sektörün içerisinden biri olarak bu ertelemeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Tehlikeli ve çok tehlikeli grupta bulunan tüm işyerlerinde 1 Ocak 2014 tarihi itibariyle ile iş yeri hekimi, İSG uzmanı ve yardımcı sağlık personeli bulundurma zorunluluğu geldi. Az tehlikeli grupta bulunan tüm işyerleri ve kamuda ise 2016 Temmuz ayına kadar ertelendi. Bu erteleme bu kısım ile çalışmalarımızın ilerleyen zamanlarda hangi alanlarda olacağını bilmek, kendimizi geliştirmemiz, çalışma rotamızı belirleyip daha kaliteli hizmet sunmamız açısından olumlu olduğunu söylenebilir. Fakat çoğu iş yerinde bu ertelenme, gerçekleştirilmesi gereken önlemlerin alınmaması gibi bazı iş yerlerini yasadan kaçınmaya teşvik etti. Yasanın ertelenmesi yanlış anlaşılmalara da sebebiyet vererek, gerçekleştirilmesi gerekli olan yükümlülüklerin de daha sonra yapılabileceği izlenimini verdi.

Önümüzdeki yıllar için hedeflerinizden bahseder misiniz?

Çankaya şirketler grubu olarak iş sağlığı ve güvenliği merkezi, çevre ölçüm ve analiz laboratuvarı, ortak sağlık ve güvenlik birimi, ilk yardım ve mesleki yeterlilik eğitimleri, İş’te Sağlık Dergisi olarak geniş kapsamlı hizmet vermekteyiz. Türkiye’de bir işletmeninin iş sağlığı ve güvenliği bakımından 5 bakanlık nezdinde yasal yükümlülüklerini yerine getiren tek firmayız. Hizmetlerin tamamını kendi uzman personelimizle gerçekleştirmekteyiz. OSGB olarak 40’ın üzerinde ilde hizmet vermekteyiz. Bunun yanında çevre ölçüm ve analiz laboratuarımız, iş sağlığı ve güvenliği merkezimiz ve mesleki yeterlilik eğitimleri ile tüm Türkiye’de hizmet vermekteyiz. Ayrıca 1 Ocak 2014 tarihi itibariyle işyeri hijyen eğitimlerine de başlamış bulunmaktayız. Önümüzdeki 1 yıl için hedeflerimiz arasında Çankaya Meslek Hastalıkları Tanı ve İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulama Merkezi Laboratuvarı kurmak ve en önemlisi de Çankaya Sağlık Meslek Lisesi’ni açmaktır. Kim bilir daha sonra belki de bir üniversite.