İşyeri Hekimliği

Yazar: Dr. Selim Engez

Türkiye’deki tıp fakültelerinde, işyeri hekimliği ile ilgili bir ana bilim dalı ne yazık ki yoktur. Hekimlerimiz mezun olduklarında, özel meraktan yoksa veya bir tesadüf sonucu karşılaşmamışlarsa, işyeri hekimliğinin ne olduğunu bilmemektedir. Dünyanın birçok ülkesinde, fakültelerde işyeri hekimliği kürsüleri bulunmaktadır. ilgi alanlarına göre hekimler bu dallarda uzmanlaşmaktadırlar. Ancak ülkemizde bu açığı kapatmak için, hekimlerimiz mezun olduktan sonra, tabip odaları tarafından açılan, işyeri hekimliği sertifikasyon programlarma katılıp buralardan sertifika edinmekteydiler. Tabip odalannın verdiği bu eğitimlerin içeriği ve kalitesi gün geçtikçe tartışılır hale gelmekteydi. İşte tamda bu sırada, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafmdan 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “işyeri Sağlık Birimleri ve işyeri Hekimlerinin Görevleri ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik” yürürlüğe girdi. Bu yönetmelikle birlikte ÇASGEM (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi) ilk sertifika programını, 14 Haziran 2004 tarihinde, 9 günü 63 saatlik kurumsal eğitim ve 15 günü de 120 saatlik uygulamalı eğitim olarak toplam 183 saat olarak planladı.

Bu eğitime katılan ilk gruptan otuz bir tıp doktoru, uygulamalı eğitim olarak ilk beş günlerini iSGÜM (İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi) de diğer beş günlük eğitimlerini ise Meslek Hastalıkları Hastanesi’nde ve son beş günlerini de işyeri sağlık birimi olan bir işletmede staj yaparak geçirdiler. Eğitimin sonunda, akredite olmanın bir gereği olarak, eğitimi veren kuruluş dışında bağımsız bir kurum tarafmdan sınav yapılarak başarılı olanlara birçok ülkede geçerli olan sertifikalar verildi. Daha önceden meslek odalannın verdiği işyeri hekimi sertifika programları, otellerin konferans salonlannda çok kalabalık gruplara, kısa sürelerde, uygulamalardan eksik olarak veriliyordu. Bu nedenledir ki, işyeri hekimliğinin, işletmelerde sadece karne yazmaktan ibaret olduğu sanılıyordu. işyeri hekimlerinin asıl görevleri, işçilerin sağlıklı bir ortamda çalışmalarını sağlamaktır. Bundan sonra işyeri hekimliğinin ikinci ayağı işçilerin tedavilerini yapmaktır. Ne yazık ki yönetmeliğin bazı maddeleri, meslek odalarının açtıkları davalar sonucu, Danıştay tarafından iptal edildi. Şuanda ne tabip odaları nede ÇASGEM işyeri hekimliği sertifika programı düzenleyememektedir. işyeri hekimlerinin işletmelerde yapmalan gereken görevlerini şu şekilde sıralayabiliriz; işyerinde sağlık birimi oluşturmak, işçilerin işe giriş muayenelerini yapmak ve raporunu  düzenlemek, işçilerin periyodik muayenelerini yapmak, iş sağlığı ve güvenliği kuruluna katılmak, sağlık nedeniyle üç haftadan uzun veya meslek hastalıkları veya iş kazaları nedeniyle veya sık tekrarlanan işten uzaldaşmalarda, işe dönüş muayenesi yapmak, kronik hastalığı olanlan daha sık arahldarla muayene etmek, gerekli tetkilderi yaptırmak ve koruyucu önlemlerin alınması hususunda gerekli işlemleri yapmak, gerekli laboratuar tetkilderi ve radyolojik muayeneleri yaptırmak, işyerinde ilk yardım ve kurtarma çalışmalarının organizasyonunu yapmak, ilgili personelin eğitimini sağlamak ve acil tedavi hizmetlerini yürütmek.

Hızla sanayileşen toplumumuzda işyeri hekiminin önemi giderek artmaktadır. Ancak burada işverenin konuya bakış açısı ve geleceği görme yetisi önem kazanmaktadır. işletmelerin, işyeri sağlık birimlerini kanuni bir zorunluluk olarak görmekten kurtulup buralara da yatırım yapar hale gelmelerini dileyerek yazıma son veriyorum.