Karbon Piyasaları Artık Kayıt Altında

Yeni kurulan ulusal karbon sicili ile Türkiye, karbon projelerini kayıt altına alarak iklim değişikliği ile mücadele çabalarına bir yenisini ekliyor. Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 7 Ağustos 2010 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Sera Gazı Emisyon Azaltımı Sağlayan Projelere İlişkin Sicil İşlemleri Tebliği ile düzenlenen ulusal sicil, artık kayıt için ilk karbon projelerini bekliyor.

Tebliğ ile iklim değişikliği mücadele kapsamında sera gazı emisyonlarının azaltılması, sınırlandırılması ve yutak alanların artırılması amacıyla Gönüllü Karbon Piyasalarına yönelik geliştirilen ve yürütülen projelerin kayıt altına alınması hedefleniyor.

Türkiye gönüllü karbon piyasasında

24 Mayıs 2004’te Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne (BMİDÇS), 26 Ağustos 2009’da ise Kyoto Protokolü’ne taraf olan Türkiye, Gönüllü Karbon Piyasasına yönelik projeleri de geliştirmeye başladı.

Bu projeye; Devlet Planlama Teşkilatı, TÜSİAD ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı, uzman desteği katkı sağladı. Gönüllü Karbon Piyasalarına; iş dünyasından, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve bireylere kadar ilgili her kesim karbon denkleştirme amacı ile katılım sağlayabiliyor. Piyasada ticareti yapılan emisyon kredilerine Voluntary Emission Reduction Units (VER) adı veriliyor. Faaliyetleri çerçevesinde atmosfere salımını gerçekleştirdikleri sera gazlarını dengelemek isteyen firmalar, emisyon azaltımı sağlayan projelerin üretmiş oldukları karbon kredilerini sosyal sorumluluk prensibi çerçevesinde satın alıyorlar. Türkiye gönüllü karbon piyasalarında işlem gören sertifikaların geliştirdiği projelere 2005 yılından beri ev sahipliği yapıyor.

Karbon piyasası nedir?

Karbon piyasası karbondioksit başta olmak üzere küresel iklim değişikliğine neden olan sera gazlarının önlenmesi ya da azaltılmasına yönelik, tanımlanmış kurlar ve standartlar dahilinde elde edilen karbon kredilerinin diğer bir değişle karbon sertifikalarının alınıp satıldığı piyasayı ifade eder. Karbon piyasaları zorunlu ve gönüllü olmak üzere iki tip piyasadan meydana gelmektedir:

Gönüllü Pazar

Gönüllü pazarda şirket, birey ya da organizasyonlar, saldıkları karbonun karşılığı olan parayı diğer ülkelerdeki çevreci projeleri finanse etmek için verir. Şirketler, bunu kendi sosyal sorumluluk projeleri, imajları ve pazarlama aktiviteleri için gönüllü olarak yapar. Bu pazarda bir tarafta temiz enerji üreten şirket diğer tarafta fazla salım yapan şirket bulunur.

Zorunlu pazar

Kyoto Protokolü’ne üye ülkeler arasında yapılan ticareti içerir. Londra ve Şikago borsalarında, 1 ton karbondioksiti atmosfere bırakmanın karşılığında ödenmesi gereken karbon fiyatı arz talebe göre değişir. Çin, Hindistan, Brezilya, Meksika, Güney Kore, Rusya, Ukrayna, Kanada, Avrupa Birliği, Japonya, Avustralya ve Yeni Zelanda sertifikalı karbon kredisi net satışı yapılır.